آشنایی با پی آر پی PRP در ارتوپدی

خواندن این مقاله 14 دقیقه طول میکشد

پی آر پی یا PRP مخفف Platelet-Rich Plasma می باشد ، به معنی پلاسمای غنی از پلاکت.

پلاسما قسمت مایع یا مدیای خون است که سلول ها و گولبول های سفید و قرمز در آن شناور هستند و پلاکت ها هم در همین مایع یا مدیا شناور هستند و جریان دارند.

تاریخچه ی استفاده از پی آر پی به 1987 بر می گردد که ابتدا در عمل های جراحی مفاصل و استخوان و ارتوپدی کاربرد پیدا کرد.

تقریبا تمام تحقیقات و مطالب و مقالات راجع به استفاده از پی آر پی برای درمان استئوآرتریت و یا آرتروز مفاصل خصوصا زانو بعد از سال 2000 است و اکثریت آن تحقیقات و مقالات بعد از 2010 شروع شده است.

البته تمام مقالات تایید کننده ی اثر مثبت PRP بر روی استئوآرتریت و یا آرتروز نیست ولی اکثر مقالات تایید می کنند و با توجه به نحوه ی ارزیابی مقالات و یا Evidence Based ، افراد با تجربه یا Expert نظرشان بر این است که روز به روز با توجه به بهبود تکنیک های تهیه و آماده سازی پی آر پی که بسیار اهمیت دارد و همچنین رعایت سایر نکات راجع به اندیکاسیون و یا انتخاب بیمار برای انجام این تکنیک و نحوه یا تکنیک تزریق با بهبود این شرایط میزان اثر PRP روز به روز بیشتر مشخص و روشن می شود و افراد با تجربه یا Expert تایید می کنند و منتظر تحقیقات و مقالات بیشتری به نفع پی آر پی در آینده باید باشیم.

آشنایی با پی آر پی خون

خون ، با وجود ظاهر مایع و در حال جریان آن ، بافت محسوب می شود.

به جرات می توان گفت که اولین بافتی است که توسط بشر مورد توجه ، بررسی و تحقیق قرار گرفته است.

خون به طور کلی از دو قسمت شامل پلاسما و جزء سلولی تشکیل شده است. حدود 55% خون را پلاسما و 45% آن را جزء سلولی تشکیل می دهد.

جزء سلولی شامل گلوبول ها یا گویچه های سرخ (Red Blood Cell) ، گلوبول ها یا گویچه های سفید (White Blood Cell) و پلاکت ها (Platelet) می باشد. پی آر پی زانو

در جزء سلولی که 45% خون را شامل می شود ، حدود 93% گویچه های سرخ ، 1% گویچه های سفید و 6% را پلاکت ها تشکیل می دهند که عناصر سلولی خون را شامل می شوند.

در مورد جزء پلاسما که 55% درصد خون را شامل می شود ، حدود 91% درصد پلاسما را آب تشکیل می دهد و بقیه آن را پروتئین های متعددی مثل آلبومین (Albumin) ، فیبرینوژن (Fibrinogen) ، گلوبولین ها (Globulins) ، فاکتور های انعقادی و یک سری عناصر محلول شامل ویتامین ها ، گلوکز ، چربی ها و عناصر معدنی مثل سدیم ، پتاسیم و کلسیم تشکیل می دهند.

در هر میلی لیتر از خون که چیزی معادل یک قطره خون است تقریبا پنج تا شش میلیون گویچه سرخ ، پنج تا ده هزار گویچه سفید و 250 تا 400 هزار پلاکت وجود دارد.

عوامل موثر در تعداد پلاکت ها در خون

تعداد پلاکت های خون محیطی در طول شبانه روز دارای نوساناتی است...

به طوریکه تعداد انها در طول روز زیاد و در شب کاهش می یابد و این روند احتمالا به میزان کار و استراحت بستگی دارد و پس از کار سنگین بدنی و ورزش شدید و قدرتی تعداد پلاکت ها در خون انسان 3 تا 5 برابر بیشتر میشود و یک سر از داروها مثل قرص های پیشگیری کننده از بارداری (Contraceptive pills) باعث بالا رفتن تعداد پلاکت ها میشود.

در دوره عادت ماهانه خانم ها (Menstrual period) و در شرایط استفاده از داروی استامینوفن (Acetaminophen) تعداد پلاکت های خون کمی کاهش می یابد.

شمارش تعداد پلاکت کمتر از 100 هزار در هر میلی لیتر در خون ترومبوسيتوپني (Thrombocytopenia) نامیده میشود .

در شرایط ترومبوسيتوپني تمایل به خون ریزی به ویژه از رگ ها و یا عرقو خونی کوچک وجود دارد و این امر باعث خون ریزی غیر طبیعی در پوست و سایر قسمت های بدن میگردد.

ترومبوسيتوپني علل متعددی دارد و میتواند مادر زادی باشد و یا به علت تولید کم یا ناقص پلاکت در مغز استخوان و یا در برخی از موارد علت آن ناشناخته و یا به اصطلاح ايديوپاتيك (Idiopathic) است.

شدت ترومبوسيتوپني (Thrombocytopenia) فرق میکند و در موارد سیتوپنی با شمارش پلاکت بین 50 تا 100 هزار خون ریزی به دنبال ترومای شدید و یا استرس ها رخ میدهد و در صورت شمارش پلاکت کمتر از 50 هزار یا ترومبوسيتوپني شدید خون ریزی بعد از اعمال جراحی محتمل است و در صورتی که شمارش پلاکت های خون کمتر از 20 هزار در هر میلی لیتر باشد احتمال خون ریزی خود به خودی و بدون جراح و تروما من جمله خون ریزی های داخل مغز یا جمجمه و سایر خون ریزی خوای داخلی وجود دارد که میتواند بسیار خطرناک باشد.

جزو سایر علل کمبود پلاکت خون یا ترومبوسيتوپني میتوان به بزرگ شدن طحال یا اسپلنومگالی (Splenomegaly) که باعث افزایش احتباس پلاکتی میشود اشاره کرد و سرطان خون یا لوسمی و افزایش تخریب پلاکت در انعقاد منتشر خون د داخل رگ ها و شیمی درمانی بعد از سرطان و نارسایی مغز استخوان جزو سایر علل کاهش تعداد پلاکت ها میباشد و در موارد کاهش شدید پلاکت در خون ممکن است نیاز به تزریق پلاکت به عنوان یک فراورده خونی باشد. برای مثال در بیمارانی که تحت عمل جراحی زانو قرار میگیرند اگر تعداد پلاکت کمتر از 20 هزار باشد نیاز به تزریق پلاکت به طور پیش گیرانه وجود دارد.

در موارد کمبود پلاکت و ترومبوسيتوپني ناشی از بزرگ شدن طحال (اسپلنومگالي) ممکن است که نیاز به خارج کردن این عضو از بدن یا به اصطلاح اسپلنكتومي (Splenectomy) باشد و جزو علل افزایش تخریب محیطی پلاکت ها میتوان به مکانیسم های ايمونولوژيك (Immunologic) و غیر ايمونولوژيك اشاره کرد و در موارد ايمونولوژيك ممکن است که آنتی بادی (Antibody) هایی به طور انحصاری در خون بر علیه پلاکت ها تشکیل شود و یا اینکه به صورت عارضه ثانوی به یک بیماری خود ایمن دیگر مثل لوپوس (Lupus disease) عارضه ترومبوسيتوپني بروز کند.

چه چیز هایی تعداد پلاکت ها را در خون افزایش میدهد؟

در شرایط کمخونی ناشی از فقر آهن بیماری آرتریت روماتوئید..

بعضی از سرطان ها و بیماری های ژنتیکی و در شرایط مشکلات بعد از برداشتن طحال یا اسپلنكتومی ممکن است افزایش تعداد پلاکت ها در خون دیده شود.

کدام یک از گرانول‌های پلاکتی نقش بیشتری در پی آر پی دارند؟

گرانول های دلتا یا dense granules با قطر 250 تا 300 نانو متر

حاوی ATP ،ADP ، کلسیوم ، سایر یون ها ، Histamine ، 5 هيدروكسي تريپتامين (Hydroxy triptamine=) یا سروتونين (serotonin ) و دوپامين (Dopamine) می باشند که با آزاد شدن در روند تمایل و تکثیر سلولی و تمیم بافت های آسیب دیده شرکت دارند .

گرانول های آلفا محل ذخیره فاکتورهای رشد پلاکتی هستند و نقش مهمی در پی آر پی دارند.

در این گرانول ها فاکتور های رشد به شکل ناکامل و از لحاظ زیستی غیر فعال هستند.

فاکتور های رشد سیتوکین یا سایتوکین (Cytokines ) نامیده میشوند.

گرانول های لیزوزومی و یا گرانول های لاندا با قطر 75 تا 250 نانو متر به نظر میرسد محل ذخیره آنزیم های هضم کننده لیزوزومی و هيدرولاز ها هستند .

گرانول های آلفا با قطر 300 تا 500 نانو متر به وسیله ی فاکتور های رشد پلاکتی نقش مهمی در ترمیم بافت های آسیب دیده دارند و در انعقاد خون نیز نقش دارند .

بیشترفاکتور های رشد یک یا چند فاز ساخت بافت ها مانند استخوان سازی را تحریک میکند.

فاکتورهای رشدی که ثابت شده در این گرانول های پلاکتی وجود دارند عبارتند از

ايزومرهاي فاكتور رشد مشتق از پلاكت PDGF (Platelet derived growth factor)

دو فاکتور رشد ترانسفورم كننده بتا (PGF) ، فاکتور رشد اندوتليال عروق (VEGF) ، فاکتور رشد اپيتليال (EGF) ، مولکول چسبندگی سلولی ويترونكتين نیز به مفدار زیاد در گرانول های آلفا وجود دارند که برای هدایت رشد سلولی و حفظ تمامیت و سلامت استخوان ضروری است و تمام این پروتئین ها در پی آر پی زانو عمل میکنند.

توجه کنید که همگی این فاکتورهای رشد پروتئین هستند .

هیستون ها و زنجیره های جانبی کربوهیدراتی به فاکتور های رشد اضافه میشوند و سپس این فاکتور ها از لحاظ زیستی فعال خواهند شد.

فاکتورهای رشد پلاکت ها

فاکتورهای رشد (Growth factors) پروتئین هایی هستند...

که موجب تکثیر و تمایز سلولی میشوند. فاکتور های رشد آزاد شده از پلاکت در پی آر پی به روش اگزوسيتوز (Exocytosis)

محرک شیمیایی سلول های فیبروبلاست (fibroblasts) بوده و آنها را وادار به تکثیر مینمایند.

فیبروبلاست ها با تولید كلاژن ، الاستين ، فيبرونكتين و سایر پروتئین های بافت هم بندی در ترمیم بافت های آسیب دیده در حین عمل پی آر پی مشارکت دارند .

عامل رشد بافتی بتا

عامل رشد بافتی بتا 1 و بتا 2 دو نوع فاکتور رشد مشتق از پلاکت هستند

که متعلق به ابر خانواده ی transforming growth factor بتا می باشند که حاوی حداقل 4 فاکتور رشد شناخته شده دیگر هم هستند. فاکتور های bone morphogenic protein یا به اختصار BMP نیز جزو این ابر خانواده هستند.

فاکتور های رشد بافتی بتا نیز مانند فاکتور رشد مشتق از پلاکت باعث تولید ماتریکس بین سلولی و هدایت تمایز سلول به سمت تولید غضروف یا استخوان می شوند بنابراین فاکتور های رشد بافتی بتا یا TGF Beta ، مورفوژن (Morphogenetic) هستند.

عامل رشد فیبروبلاست

عامل رشد فیبروبلاست یا FGF توسط پلاکت ها ، ماکروفاژ ها ، سلول های مزانشیمی

کندروسیت ها یا سلول های غضروفی و استئوبلاست ها یا سلول های استخوان ساز تولید می شود و عملکرد آن تحریک رشد و تمایز سلول های غضروفی و استخوانی ، تحریک تکثیر سلول های استخوان ساز یا استئوبلاست ، تکثیر دهنده سلول های مزانشیمی ، غضروفی و استخوانی و رگ زایی اولیه و ساخت مجدد عروق است.

در پی آر پی علاوه بر این سه عامل رشد توضیح داده شده ، سه عامل دیگر نیز عمل می کنند که عبارتند از عامل رشد اپیدرمی EPG ، عامل رشد اندوتليال عروق یا VEGF و عامل رشد بافت همبند (Connectitive tissue growth factor) یا CTGF .

مقالات ارتوپدی

آشنایی با پی آر پی PRP در ارتوپدی

پی آر پی یا PRP مخفف Platelet-Rich Plasma می باشد ، به معنی پلاسمای غنی از پلاکت.

پلاسما قسمت مایع یا مدیای خون است که سلول ها و گولبول های سفید و قرمز در آن شناور هستند و پلاکت ها هم در همین مایع یا مدیا شناور هستند و جریان دارند.

تاریخچه ی استفاده از پی آر پی به 1987 بر می گردد که ابتدا در عمل های جراحی مفاصل و استخوان و ارتوپدی کاربرد پیدا کرد.

آشنایی با پی آر پی خون

خون ، با وجود ظاهر مایع و در حال جریان آن ، بافت محسوب می شود.

به جرات می توان گفت که اولین بافتی است که توسط بشر مورد توجه ، بررسی و تحقیق قرار گرفته است.

خون به طور کلی از دو قسمت شامل پلاسما و جزء سلولی تشکیل شده است. حدود 55% خون را پلاسما و 45% آن را جزء سلولی تشکیل می دهد.

جزء سلولی شامل گلوبول ها یا گویچه های سرخ (Red Blood Cell) ، گلوبول ها یا گویچه های سفید (White Blood Cell) و پلاکت ها (Platelet) می باشد. پی آر پی زانو

در جزء سلولی که 45% خون را شامل می شود ، حدود 93% گویچه های سرخ ، 1% گویچه های سفید و 6% را پلاکت ها تشکیل می دهند که عناصر سلولی خون را شامل می شوند.

در هر میلی لیتر از خون که چیزی معادل یک قطره خون است تقریبا پنج تا شش میلیون گویچه سرخ ، پنج تا ده هزار گویچه سفید و 250 تا 400 هزار پلاکت وجود دارد.

عوامل موثر در تعداد پلاکت ها در خون

تعداد پلاکت های خون محیطی در طول شبانه روز دارای نوساناتی است...

در دوره عادت ماهانه خانم ها (Menstrual period) و در شرایط استفاده از داروی استامینوفن (Acetaminophen) تعداد پلاکت های خون کمی کاهش می یابد.

شمارش تعداد پلاکت کمتر از 100 هزار در هر میلی لیتر در خون ترومبوسيتوپني (Thrombocytopenia) نامیده میشود .

در شرایط ترومبوسيتوپني تمایل به خون ریزی به ویژه از رگ ها و یا عرقو خونی کوچک وجود دارد و این امر باعث خون ریزی غیر طبیعی در پوست و سایر قسمت های بدن میگردد.

چه چیز هایی تعداد پلاکت ها را در خون افزایش میدهد؟

در شرایط کمخونی ناشی از فقر آهن بیماری آرتریت روماتوئید..

بعضی از سرطان ها و بیماری های ژنتیکی و در شرایط مشکلات بعد از برداشتن طحال یا اسپلنكتومی ممکن است افزایش تعداد پلاکت ها در خون دیده شود.

کدام یک از گرانول‌های پلاکتی نقش بیشتری در پی آر پی دارند؟

گرانول های دلتا یا dense granules با قطر 250 تا 300 نانو متر

گرانول های آلفا محل ذخیره فاکتورهای رشد پلاکتی هستند و نقش مهمی در پی آر پی دارند.

در این گرانول ها فاکتور های رشد به شکل ناکامل و از لحاظ زیستی غیر فعال هستند.

فاکتور های رشد سیتوکین یا سایتوکین (Cytokines ) نامیده میشوند.

گرانول های لیزوزومی و یا گرانول های لاندا با قطر 75 تا 250 نانو متر به نظر میرسد محل ذخیره آنزیم های هضم کننده لیزوزومی و هيدرولاز ها هستند .

گرانول های آلفا با قطر 300 تا 500 نانو متر به وسیله ی فاکتور های رشد پلاکتی نقش مهمی در ترمیم بافت های آسیب دیده دارند و در انعقاد خون نیز نقش دارند .

بیشترفاکتور های رشد یک یا چند فاز ساخت بافت ها مانند استخوان سازی را تحریک میکند.

فاکتورهای رشدی که ثابت شده در این گرانول های پلاکتی وجود دارند عبارتند از

ايزومرهاي فاكتور رشد مشتق از پلاكت PDGF (Platelet derived growth factor)

توجه کنید که همگی این فاکتورهای رشد پروتئین هستند .

هیستون ها و زنجیره های جانبی کربوهیدراتی به فاکتور های رشد اضافه میشوند و سپس این فاکتور ها از لحاظ زیستی فعال خواهند شد.

فاکتورهای رشد پلاکت ها

فاکتورهای رشد (Growth factors) پروتئین هایی هستند...

که موجب تکثیر و تمایز سلولی میشوند. فاکتور های رشد آزاد شده از پلاکت در پی آر پی به روش اگزوسيتوز (Exocytosis)

محرک شیمیایی سلول های فیبروبلاست (fibroblasts) بوده و آنها را وادار به تکثیر مینمایند.

فیبروبلاست ها با تولید كلاژن ، الاستين ، فيبرونكتين و سایر پروتئین های بافت هم بندی در ترمیم بافت های آسیب دیده در حین عمل پی آر پی مشارکت دارند .

عامل رشد بافتی بتا

عامل رشد بافتی بتا 1 و بتا 2 دو نوع فاکتور رشد مشتق از پلاکت هستند

عامل رشد فیبروبلاست

عامل رشد فیبروبلاست یا FGF توسط پلاکت ها ، ماکروفاژ ها ، سلول های مزانشیمی

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ